چلنگری؛ هنر آهن و آتش در دل تاریخ ایران
چلنگری یکی از قدیمی‌ترین هنرهای دستی در ایران است که به ساخت و شکل‌دهی فلزات، به‌ویژه آهن، با ابزارهایی مانند چکش، سندان، و کوره گفته می‌شود. واژه “چلنگر” در اصل به معنای آهنگر هنرمند است که با مهارت بالا، فلز را به شکل ابزار، درب، نرده، یا تزئینات زیبا درمی‌آورد.
✨ ویژگی‌های هنر چلنگری:
-
استفاده از فلز داغ و نرم‌شده برای شکل‌دهی
-
کاربرد چکش‌کاری دستی برای ایجاد نقش و فرم
-
تلفیق هنر و صنعت در ساخت اشیای کاربردی یا تزئینی
-
ریشه در فرهنگ و معماری سنتی ایرانی
-
پایه‌گذار ساخت فرفورژه‌های دست‌ساز
🏛️ کاربردهای چلنگری در گذشته و امروز:
| دوره | کاربردها |
|---|---|
| سنتی | درب‌های قدیمی، پنجره‌های فلزی، قفل و کلون، شمشیر، ابزار کشاورزی |
| امروزی | فرفورژه‌های تزئینی، درب‌های کلاسیک، نرده‌های ویلا، مبلمان فلزی هنری |
🔧 ابزارهای اصلی در چلنگری:
-
کوره ذوب آهن
-
چکش‌های سنگین و سبک
-
سندان
-
انبر و ابزار برش
-
قالب‌های فلزی سنتی
🎨 چلنگری، پایه فرفورژه
بسیاری از آثار فرفورژه دست‌ساز که امروزه در طراحی ساختمان‌ها دیده می‌شوند، در واقع ادامه‌ی همان هنر چلنگری سنتی هستند؛ با این تفاوت که امروز بیشتر جنبه دکوراتیو و لوکس به خود گرفته‌اند.