تاریخچه آهنگری یا فورج
فرایند ذوب، ریختن و قالب گرفتن آهن برای ساخت ابزار آهنی، آهنگری نام دارد. تاریخچه آهنگری یا فورج نشان می دهد که این حرفه از زمان های کهن، روشی برای شکل دادن به فلزات بوده است. در دوران گذشته، پس از گداخته و سرخ شدن فلزات تا حد لازم، آن را با انبر نگه می داشتند و با کوبش چکش به آن شکل می دادند.
قطعات استفاده شده برای آهنگری می توانند وزنی کمتر از یک کیلوگرم تا صدها تن داشته باشند. از حرفه آهنگری برای تولید لوازم آشپزخانه، سخت افزار، ابزار دستی، سلاح های لبه دار، جواهرات، سنج استفاده می شود.
بشر برای اولین بار چه زمانی به تکنیک آهنگری یا فورج دست یافت؟
تاریخچه آهنگری یا فورج نشان می دهد که شروع رشد تکاملی علوم و فنون در تاریخ، حاصل کشفیات و ابداعات متعددی است که انسان به آن دست یافته است. کشف سنگ چخماق و آتش تاثیر بسیار مهمی در پیشرفت بشر داشته است.
وجود آتش باعث شد بشر بتواند فلزات را از سنگ جدا ساخته و با شناسایی ترکیبات فلزی به ساخت ابزار مورد نیاز به واسطه آن بپردازد. از مطالعه تاریخچه آهنگری یا فورج چنین استناد می شود که در هزاره دوم پیش از میلاد، آهن در میان فلزات از اهمیت زیادی برخوردار بوده است و اقوام مختلف برای آن ارزش زیادی قائل بوده اند.
آهن به طور خالص حالت نرم دارد و قابل استفاده نیست. برای اینکه بتوان از فلز آهن استفاده کرد، باید ماده خالص آن را با مواد ناخالصی همچون کربن، منگنز و سیلیس ترکیب نمود. در دوران باستان، آهن خالص ابتدا با مواد ناخالص در کوره های ابتدایی که در زمین حفر می شدند ترکیب می شد.
در این کوره ها زغال را مشتعل می کردند و سپس چند کیلو سنگ آهن در آن می ریختند. در فرایند تولید آهن مقداری کربن زغال در آهن حل می شده و به وسیله لوله هایی برای تامین گرما و احیا کردن کانی های موجود در آهن استفاده می شده است.
آنچه که انسان را یاری نمود تا به ساخت ابزارها بپردازد، تلاش برای رفع نیازهای مادی روزانه او بود. کاربرد آهن برای ساخت آلات و ابزار کشاورزی و جنگی به افزایش تولید ابزار در زمینه های دیگر منجر شد. سپس زمینه های پیشرفت علم و تغییر اجتماع و اقتصاد به وجود آمد؛ تا جایی که صنایع ماشینی شروع به عرضه محصولات فلزی کردند.
تاریخچه آهنگری در ایران
آهنگری از حرفه های مهم و کهن جامعه ایران به حساب می آید که از دوران قدیم نقش بسیار مهمی در ساختار اجتماعی، اقتصادی و صنعتی داشته است. با نگاه کردن به تاریخچه آهنگری در ایران می توان اثرات این پیشه را در جای جای آن مشاهده کرد.
پیوند آهنگری با ایران به اندازه ای است که حتی در افسانه ها نیز آهنگرانی چون کاوه وجود دارند. این نشان می دهد که آهنگری در فرهنگ و تاریخ این کشور ریشه دوانده است. تاریخ کشف و کاربرد آهنگری در ایران به نیمه هزاره دوم قبل از میلاد برمی‌گردد.
بعد از کشف این فلز تحول عظیمی در زندگی مادی و معنوی مردم ایران پدید آمد. به دلیل کسب مهارت مردم ایران، آشنایی کامل به فناوری آهنگری و ویژگی های آهن از جمله سبکی و مقاومت، استفاده از فلزات دیگر کمتر شد. در نتیجه ظروف، ابزار و آلات جنگی همه از آهن ساخته شد.
به گفته بسیاری از منابع، شروع آهنگری در ایران از زمان پادشاهان پیشدادی همچون جمشیده بوده است و در زمان پادشاهی ساسانیان به اوج خود رسیده است. با ورود اعراب به ایران، آنها نیز حرفه پر زحمت آهنگری را آموختند و آن را مورد استفاده قرار دادند. به دلیل دشوار بودن کار آهنگری تنها تعداد کمی از مردان قادر به انجام این کار بودند.
به همین خاطر آهنگران در میان مردم احترام و محبوبیت کسب کردند و به افراد تاثیرگذاری در جامعه تبدیل شدند. بعد از مدتی کارخانه های ذوب آهن تاسیس شدند و روش سنتی آهنگری از میان برداشته شد و روش کارخانه ای و مدرن جایگزین آن شد. البته هنوز در برخی شهرها و روستاها روش سنتی آهنگری انجام می شود.